8. sınıf T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük Deneme Sınavı 13

Soru 1

Bünyesinde birden fazla ulusu barındıran, diğer bir deyişle çok uluslu bir yapıya sahip olan Osmanlı Devleti; uyguladığı hoşgörü politikası sayesinde bu farklı uluslarla uzun yıllar bir arada yaşamayı başarmıştır. Bu olumlu hava, 1789’da Fransa’da yaşanan ihtilalin bir sonucu olarak ortaya çıkan milliyetçilik akımının etkisi ile bozulmaya başladı. Bu akımının etkisi ve dış devletlerin de kışkırtmasıyla Osmanlı Devleti’nin içinde yaşayan milletler, kendi bağımsız devletlerini kurmak için isyanlar çıkartmaya başladı.

Yukarıda yer alan ifadelere göre seçeneklerdeki çıkarımlardan hangisi yapılamaz?

Soru 2

Mustafa okul çağına gelmişti. Anne Zübeyde Hanım, Mustafa’nın geleneksel metotlarla eğitim veren Mahalle Mektebi’nde okumasını istiyordu. Baba Ali Rıza Efendi ise Mustafa’yı çağdaş metotlarla eğitim veren Şemsi Efendi Mektebi’ne göndermekten yanaydı.

Verilen metinde yer alan bilgiler doğrultusunda aşağıdaki ifadelerden hangisi söylenemez?

Soru 3

13 Nisan 1909 tarihinde Meşrutiyet yönetimine karşı bir isyan çıkınca, Selanik’te Meşrutiyet’i korumak amacıyla Hareket ordusu oluşturulmuştu. Kurmay başkanlığını Mustafa Kemal’in yaptığı bu ordu, İstanbul’a gelerek isyanı bastırmış ve suçlular cezalandırılmıştı. Mustafa Kemal, isyanın bastırılması ile ordunun görevini tamamladığını ve bundan sonra yapılacak işlerin sivil yöneticilere bırakılmasını istemiştir.

Mustafa Kemal bu tutumuyla, aşağıdakilerden hangisine daha çok önem verdiğini göstermektedir?

Soru 4

- Askerî idadi yıllarından itibaren arkadaşlarıyla toplantılar düzenlemesi, hitabet sanatına duyduǧu ilgi ve düşüncelerini çevresindekilerle paylaşması.

- Mustafa Kemal Şam’da görevli olduǧu dönemde ülkeye özgürlükçü ve halkın temsil edildiǧi bir yönetim getirmek amacıyla Vatan ve Hürriyet Cemiyeti’ni kurması

Yukarıda verilenler Mustafa Kemal’in hangi kişisel özelliǧini göstermektedir?

Soru 5

I.Dünya Savaşında Çanakkale Cephesinde Mustafa Kemal’in 19. Tümen Komutanı olarak bulunduğu Türk ordusu; Conkbayırı ve Anafartalar’da zaferler kazanarak düşman ilerleyişini durdurdu. Bu durum Osmanlı devletinin başkenti İstanbul’un işgal edilmesini ve Osmanlı devletinin savaş dışı kalmasını önledi ve I. Dünya savaşının seyrini, güç dengelerini büyük ölçüde etkiledi. Rusya Brest Litowsk antlaşması ile savaştan çekildi ve savaşın sona ermesi bir süre daha ertelendi.

Bu duruma göre;

I. İtilaf devletleri Çanakkale Savaşında Osmanlı devletinin başkentini işgal ederek Osmanlı Devleti’ni savaşın dışından bırakmak istemiştir.

II. Mustafa Kemal Çanakkale Savaşındaki başarısı ile I. Dünya savaşının seyrini etkilemiştir.

III. Osmanlı devletinin Çanakkale Savaşındaki başarısı Osmanlı devletini I. Dünya savaşında tutmuş ve I. Dünya savaşının uzamasına neden olmuştur.

IV. Bulgaristan İttifak Devletleri bloğunda savaşa dahil olmuştur.

yargılarından hangileri söylenebilir?

Soru 6

On dokuzuncu yüzyılın sonlarında, diğer devletlere göre siyasi birliklerini geç tamamlayan Almanya ve İtalya Avrupa’nın iki yeni gücü olarak ortaya çıkmış, ancak gelişen sanayilerine rağmen sömürge elde etmede geç kalmışlardır. Almanya ve İtalya’nın sömürge pazarından pay kapma istekleri, sömürgelerini korumak isteyen devletlerle karşı karşıya gelmelerine yol açmıştır. Ham madde ve pazar kavgası ya da sömürgecilik yarışı Birinci Dünya Savaşı’nın temel nedenini oluşturmuştur.

Bu durumun nedeni olarak;

I. Sanayi İnkılabı,

II. Coğrafi Keşifler,

III. Fransız İhtilali,

gelişmelerinden hangileri gösterilebilir?

Soru 7

Birinci Dünya Savaşı sonunda Osmanlı Devleti ile imzalanan Mondros Ateşkes Anlaşması toplam 24 maddeden oluşmaktadır.

Bu anlaşmanın bir ateşkesten çok teslimiyet belgesi olarak değerlendirilmesine yol açan önemli maddeleri bulunmaktadır:

-Madde 7: İtilaf Devletleri, güvenliklerini tehdit edecek bir durumun ortaya çıkması halinde herhangi bir stratejik yeri işgal etme hakkına sahip olacaktır.

-Madde 24: Altı vilayet adı verilen yerlerde bir kargaşalık olursa, vilayetlerin herhangi bir kısmının işgal hakkı İtilaf Devletlerinin elinde bulunacaktır.

Bu maddelere dayanarak Mondros Mütarekesi’nden sonra Anadolu’nun büyük bir kısmı işgal edildi. Bu işgallere karşı halk silahlı direnişe yönelerek vatan topraklarını kendi çabalarıyla koruma yoluna gitti.

Buna göre halkın direnişe geçmesinin temel nedeni aşağıdakilerden hangisiyle gösterilebilir?

Soru 8

Kurtuluş Savaşı’nda Türk orduları, Doğu Cephesi’nde Ermeni birliklerine karşı mücadele etmiştir. 15. Kolordu Komutanı olarak bölgede bulunan Kâzım Paşa, Mondros hükümlerine rağmen ordusunu terhis etmemiştir. Millî Mücadele ile birlikte Büyük Millet Meclisi’nin emrine giren Kâzım Paşa komutasındaki Türk ordusu, Erzurum üzerine bir saldırı hazırlığında bulunan Ermenilere karşı 28 Eylül 1920 tarihinde harekete geçmiştir. Ermeni işgali altındaki topraklar kurtarılmış ve Ermeniler barış istemek zorunda kalmışlardır. 3 Aralık 1920’de Büyük Millet Meclisi ile Ermeniler arasında Gümrü Antlaşması imzalanmıştır.

Buna göre Gümrü Antlaşması’nın sonuçları için aşağıda yer alan ifadelerden hangisi çıkarılamaz?

Soru 9

Sakarya Savaşı öncesi Yunan Kralı Konstantin, Ankara üzerine taarruz kararı almıştır. Ancak Yunan ordusu, bu kararın gereğini yerine getirememiş ve Sakarya Irmağı’nın batısına çekilerek taarruz gücünü kaybetmiştir. Elde kalan toprakları korumak amacıyla savunma durumuna geçmiştir. Sakarya Savaşı, Türk ordusu için tam bir zaferle sonuçlanmıştır. Zaferin ardından TBMM, üstün başarısından dolayı Mustafa Kemal Paşa’ya “Gazi” unvanı ve “Mareşal” rütbesi vermiştir.

Paragrafta yer alan bilgiler dikkate alındığında aşağıdaki ifadelerden hangisi söylenemez?

Soru 10

Büyük Millet Meclisi, Hiyanet−i Vataniye Kanunu’nu kabul ederek isyancıları yargılamak amacıyla Istiklal Mahkemelerini kurmuştur. Olaǧanüstü yetkilere sahip bu mahkemelerin hâkimleri milletvekilleri arasından seçilmiştir. Ayrıca halkın doǧru bilgilendirilmesi amacıyla Anadolu Ajansı kurulmuştur. Anadolu Fetvası, Hıyanet−i Vataniye Kanunu, İstiklal Mahkemeleri ve Kuvâyı Milliye birliklerinin çabalarıyla isyanlar bastırılmıştır.

Paragrafta verilen bilgiler dikkate alındığında TBMM;

I. yasama,

II. iletişim,

III. yargı,

IV. din

unsurlarından hangilerini kullanarak isyanlar ile mücadele etmiştir?