Enosis ve Eoka Nedir?
Enosis ve Eoka Nedir?
Enosis ve Eoka Nedir? Enosis ve eoka kavramları ile açıklamaları sizlere hazırladık. Enosis ve Eoka ile tüm detayları öğrenceksiniz.
Enosis, Türkçe karşılığı ilhak olan Enosis, Kıbrıs'ın Yunanistan'a katılmasını amaç edinen, düşünce ve idealdir.
Eoka, Kıbrıslı Rumların ENOSİS'i gerçekleştirmek amacıyla, kurdukları terör örgütüdür. Başlangıçta Kıbrıs'taki İngiliz varlığını hedef alan örgüt 1958'den sonra Türklere yönelik faaliyetlere başlamıştır.
II. Dünya Savaşı'nın ardından Kıbrıs'ın bağımsızlığı için “ENOSİS (ilhak)” İngiltere'ye resmi başvuru yapan Yunanistan 1954'te uluslararası alandaki girişimlerini artırdı ve konuyu BM taşıdı. İstekleri BM’de kabul görmeyince Yunanistan, Kıbrıs'ta EOKA adı altında bir terör örgütü kurdurdu. EOKA ‘nın amacı ENOSİS (Kıbrıs'ın Yunanistan'a ilhakı) projesini gerçekleştirmekti. Hedef önce İngiltere, sonra da Kıbrıs'taki Türkler olacaktı.
EOKA ‘nın amacına ulaşmak için terör eylemlerini artmıştır. Türklerde 1955’te önce Volkan sonra Türk Mukavemet Teşkilatını (TMT) kurdular. Bu terör faaliyetleri kısa zamanda Kıbrıs’ta bir iç savaş halini aldı.
Bu sorunu çözmek için Yunanistan ve Türkiye Zürih Antlaşması ve Londra Antlaşması ile 1960’ta Bağımsız Kıbrıs Cumhuriyetini kurdular. Türkiye,Yunanistan ve İngiltere garantör devlet oldular.
Cumhurbaşkanlığa Rum lider Makarios, yardımcılığına da Türk lider Dr. Fazıl Küçük getirildi. Ancak EOKA Türklere yönelik terör faaliyetlerini arttırdı. Kanlı Neol denilen baskınla 24 Türk öldürüldü. Türkiye bunun üzerine ilk olarak 1964’te Rum mevzilerini bombaladı. Ancak çatışmalar devam edince Kıbrıs Türkleri Rumlarla yaşamanın mümkün olamayacağını anladı.
ABD Başkanı Johnson’un 1964'de İsmet İnönü’ye gönderdiği mektup ABD Türkiye ilişikilerini bozdu. Türkiye Kıbrıs Barış harekatı yaparsa ABD müdahale edecektir. Rumlar AKRİTAS PLANI ile Yunanistan ile Kıbrıs'ın birleşmesini planladılar. 1967’de ‘Kıbrıs Geçici Türk Yönetimi’ni kurdular. Yönetimin başına Fazıl Küçük, yardımcılığına da Rauf Denktaş getirildi.
Enosis’in biran önce gerçekleşmesini isteyen EOKA örgütü pasif buldukları Makarios’a karşı 1974’te darbe yaptı ve Makarios’un yerine Nikos Sampson’u Cumhurbaşkanı yaparak ‘Kıbrıs Elen Cumhuriyeti’ni ilan ettiler. Türkiye, bu darbenin bir Yunan hareketi olduğunu öne sürerek 1974’te adaya müdahale kararı aldı ve ‘Kıbrıs Barış Harekatı’nı başlattı. Ancak BM, barış önerisinde bulununca barış önerisine uydu. Fakat görüşmelerden hiç bir netice çıkmayınca İkinci Barış Harekatı yaptı ve adanın üçte birine akim oldu.
1975’te Rauf Denktaş Kıbrıs Türk Federe Devleti’ni kurdu. Ancak Rumlar Türklerin adadaki varlığını kabul etmekistememesi üzerine Rauf Denktaş liderliğinde 1983’te ‘Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’ kuruldu.