Türkiye'de Maden Çeşitliliği ve Kullanım Alanları

Türkiye'de Maden Çeşitliliği ve Kullanım Alanları

Türkiye'de Maden Çeşitliliği ve Kullanım Alanları

Türkiyede Maden Çeşitliliği ve Kullanım Alanları Nerelerdir? Türkiyede Maden Çeşitliliği ve Kullanım Alanlarını şöyledir:

✦ Demir: Metal sanayinin ham maddesi olan demir Türkiye'de her tür­lü inşaat, makine ve araçların üretiminde kullanılır. Türkiye, demir rezervleri bakımından oldukça zengindir. Türkiye'de bu rezervlerden terörü en yüksek olanlar işletilmektedir.

Başlıcaları, Divriği ve Kangal, Hekimhan ve Hasançele­bi, Havran, Kayseri, Adana, Niğde'de Aladağlar'a yakın kesimler, Kahraman­maraş ve Hatay'dır.

✦ Bor: Bor tuzları kimya sanayinin önemli ham maddelerinden biridir. Hafif ve kimyasal etkilere karşı dayanıklı olması özelliği nedeniyle plastik, elyaf, ısıya dayanıklı cam sanayi, temizlik maddeleri üretimi, fotoğrafçılık, emaye porselen, çimento, ilaç, boya sanayisi gibi alanların yanı sıra roket ve jet yakıtları ile enerji üretimi gibi borun kullanım alanları vardır. Borun kullanım alanlarının çeşitliliği ekonomik değerini artırmaktadır. Bor rezervlerinin yarıdan fazlası Türkiye'de bulunur.

Bu rezervin bulunduğu başlıca maden yatakları; Eski­şehir Seyitgazi ve Kırka, Balıkesir Bigadiç, Susurluk, Kütahya Emet, Bursa Mustafa Kemalpaşa yörelerindedir.

Bunlardan elde edilen ham baroks tuzları Balıkesir Bandırma ve Eskişehir Kırka yörelerindeki fabrikalarda işlenir.

✦Krom: Krom, çeliğe sertlik vererek kırılma ve darbelere karşı direnç ka­zandırır, aşınma ve oksitlenmeye karşı koruma sağlar. Bu özelliği nedeniyle paslanmaz çelik sanayi, iş makineleri sanayi, savaş araç gereçleri, gemi, uçak ve lokomotif motorları sanayi gibi birçok alanda kullanılır. Türkiye krom cevheri çıkarmada dünyada beşinci sırada yer alır. Türkiye'deki en önemli krom yatakları, Elazığ Guleman, Erzurum Kopdağı, Muğla'da Fethiye ve Köyceğiz, Denizli'de Acıpayam ve Buldan, Bursa'da Orhaneli, Eskişehir'de Mihalıççık, Adana'da Pozantı, Kayseri yörelerinde bulunur.

✦ Bakır: Yumuşak bir metal olduğundan bakırın kullanılması çok eski çağlardan başlar. İnsanlar bakın günlük yaşamlarında silah ve süs eşyası yapı­mında kullanmış, uygarlık ilerledikçe elektrik - elektronik sanayinde kullanılmıştır. Artvin (Murgul), Kastamonu (Küre), Elazığ (Maden), Rize (Çayeli)'nden çıkarılır. Bu yörelerden elde edilen bakır Samsun, Murgul ve madendeki tesislerde işlenir. Türkiye, bakır üretiminde dünyada yedinci sırada yer alır.

✦ Boksit: Boksit, alüminyum metali üretiminde kullanılan başlıca cevher olması bakımından dünya ticaretinde önemli bir yer almaktadır. Stratejik öneme sahip bir metal olan alüminyum, elektrik ve elektronik sanayisinde, izolasyon malzemelerinin yapımında, konserve ve ambalaj sanayisinde, inşaat sek­töründe ve otomotiv sanayisi olmak üzere birçok alanda kullanılır. Türkiye'deki başlıca boksit yatakları, Antalya (Akseki), Konya (Seydişehir), Muğla (Milas) gibi yörelerde bulunur. Bu yörelerden elde edilen boksit Seydişehir'deki
alü­minyum tesislerinde işlenir. Türkiye, dünya boksit rezervinin çok küçük bir bölümüne sahiptir.

✦ Barit: Barit, petrol ve doğalgaz aramalarında derin sondaj kuyularının açılmasında yararlanılan sondaj çukurlarının hazırlanmasında katkı maddesi olarak kullanılır. ısıyı emme ve soğutma özelliği taşır. Antalya - Alanya ve Gazipaşa, Kahramanmaraş - Elbistan, Muş ve Eskişehir, Isparta, Giresun, Kocaeli, Çanakkale yörelerinden çıkarılır. İzmit, İzmir, Elazığ, Eskişehir ve Antalya'daki barit unu fabrikalarında işlenir.

✦ Fosfat: Kayaçlar halindeki tuz bileşikleri olan fosfat, petro kimya, gübre, çimento, cam ve seramik sanayisi gibi birçok alanda kullanılır. Türkiye'deki fosfat yatakları Adıyaman, Bingöl, Şanlıurfa, Mardin - Mazıdağı ve Bitlis yörelerindedir. Bunlardan elde edilen fosfat Mazıdağı Fosfat işletmelerinde de­ğerlendirilir.

✦ Tuz: Türkiye, tuz yatakları bakımından oldukça zengindir. Türkiye'de tuz denizlerden, göllerden ve kaya tuzu yataklarından elde edilir. En önemli göl tuzu yatağı Tuz Gölü'dür. En büyük deniz tuzlarımız ise İzmir Körfezi'ndeki Çamaltı Tuzlası'dır. Kaya tuzu yataklarının başlıcaları ise Çankırı, Kırşehir, Nevşehir, Erzurum görevlerindedir. Tuz, dericilik, kimya sanayisi, konserve ve salça sanayisine kadar birçok alanda kullanılır.

✦ Manganez: Ağır sanayinin hammaddesini oluşturan demir, çinko, kobalt gibi çeşitli elementlerle birlikte bulunan manganez madeni, sert ve dayanıklı sanayi çeliği yapımında kullanılır. En önemli manganez yatakları; Adana (Ceyhan), Denizli, Kastamonu, Muğla, Kilis, Artvin, Rize, Trabzon illerindedir.

✦ Antimon: Matbaacılık, paslanmaz metal sanayisi, ilaç, cam, seramik sanayinde kullanılır. Türkiye'deki antimon yatakları Balıkesir, Tokat, Kütahya, İzmir, Bilecik ve Niğde illerindedir.

✦ Cıva: Doğal ortamda sıvı olarak elde edilen tek metal madendir. Cıva, altın ve gümüş üretiminde, pillerin, bazı elektrotların, dişler için amalgamın yapımında, böcek öldürücü ilaçların yapımında kullanılır. Türkiye'de, insan sağlığına verdiği zararlar ve çevre kirliliği oluşturması nedeniyle çoğunluğu Ege Bölgesi'nde bulunan cıva işletmeleri kapanmıştır.

✦ Mermer: Mermer yatakları bakımından zengin olan Türkiye Dünya'nın önemli mermer üreticilerindendir. Türkiye'deki mermer yataklarının çoğunluğu Marmara ve Ege Bölgesi'ndedir. Balıkesir, Bursa, Bilecik, Balıkesir, Marmara Adası, Muğla, Afyon, Denizli, Kırşehir, Kırklareli başlıca mermer yataklarının bulunduğu illerdir.

✦ Feldispat: Seramik, fayans, cam, kaynak elektrotları ve boya sanayinde ham madde olarak kullanılan önemli bir madendir.

Önemli feldispat yatakları; Demirci, Kütahya - Simav, Aydın- Çine, Muğla- Milas bölgelerinde yer alır. Türkiye'de feldispatın büyük kısmı özel sektör tarafından üretilmekte ve %90'ı ihraç edilmektedir.

✦ Asbest: Asbest, ısıya, aşınmaya, ateşe dayanıklı olan bir madendir. İt­faiyeci elbiseleri, otomobillerin fren balataları, çatı malzemesi yapımında kullanılır.

Önemli asbest yatakları: Balıkesir, İskenderun, Bursa, Erzincan, İzmir, Muğla ve Sivas illerinde yer alır.

✦ Lüle taşı: Türkiye, dünyanın en kaliteli lületaşı rezervine sahiptir. Küçük süs eşyaları, takı, pipo gibi eşyaların yapımında kullanılan hafif ve parlak olan lületaşı Eskişehir'de çıkarılır.

✦ Oltu taşı: Küçük süs eşyaları ve tesbih yapımında kullanılan oltu taşı Erzurum- Oltu yöresinde çıkartılır.


Yorum Yaz